Trwa debata jak pogodzić zwiększenie ochrony najcenniejszych przyrodniczo i społecznie lasów, a jednocześnie zapewnić polskiemu przemysłowi odpowiednią ilość drewna. Zgodnie  z decyzjami Ministerstwa Klimatu i Środowiska, lasy o wzmocnionej funkcji społecznej powstaną wokół 9 największych aglomeracji: Warszawa, Kraków, Gdańsk-Sopot-Gdynia, Wrocław, Łódź, Poznań, Katowice, Bydgoszcz-Toruń oraz Szczecin. Lasy będą wyznaczone przez Zespoły zadaniowe powoływane w regionach.  Przewodniczącymi zespołów są dyrektorzy regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych.

 – Czekamy na informacje z Ministerstwa Klimatu i Środowiska dotyczące reprezentacji organizacji pozarządowych celem powołania ich przedstawicieli do prac w Zespole zadaniowym – powiedział dyrektor Kempf.

W najbliższych miesiącach, w wyniku prac Zespołów zadaniowych i szerokiej dyskusji merytorycznej, w której każdy przedstawiciel środowisk społecznych będzie mógł wyrazić swoją opinię i stanowisko, Lasy Państwowe przedstawią wspólną koncepcje powołania lasów społecznych. Na terenie RDLP w Krakowie lasy społeczne wyznaczane będą na obszarach zarządzanych przez nadleśnictwa: Krzeszowice, Miechów, Myślenice, Niepołomice. Przedstawiciele Zespołów zadaniowych (podzespoły) z Nadleśnictw, RDLP w Krakowie i strony społecznej są już po pierwszych spotkaniach roboczych. Kolejnym krokiem będzie powołanie Zespołu zadaniowego RDLP w Krakowie, analiza, dyskusja i podejmowanie decyzji.

W dotychczasowych spotkaniach roboczych wzięli udział przedstawiciele samorządów, służb mundurowych z którymi LP współpracują, organizacji pozarządowych branżowych takich jak: Liga Ochrony Przyrody, Polskie Towarzystwo Leśne (PTL), Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa (SITLiD), środowiska naukowego UR (naukowcy z Wydziału Leśnego).

W trakcie prac potwierdziło się, że spotkania informacyjno-organizacyjne celem zaprezentowania charakterystyki i specyfiki nadleśnictw były bardzo potrzebne; i to z wielu powodów. Podkreślano znaczenie tych spotkań dla przedstawicieli stron dialogu społecznego - szczególnie samorządów, którzy chcą dobrze (merytorycznie) przygotować się do posiedzenia Zespołu zadaniowego, mającego na celu wyznaczenie lasów społecznych położonych wokół Krakowa.

- Potrzebujemy otwarcia się na siebie i rozmów, aby przygotować się merytorycznie do dyskusji – powiedziała w trakcie rozmów dr hab. inż. Magdalena Frączek, profesor dydaktyczny w Katedrze Bioróżnorodności Leśnej, kierownik i wykładowca Studiów Podyplomowych „Edukacja przyrodniczo-leśna”, prowadzonych na Wydziale Leśnym UR w Krakowie. – Po tych pierwszych dyskusjach doskonale widać, że była taka potrzeba, aby przed spotkaniem Zespołu zadaniowego razem usiąść, poznać się, porozmawiać ze sobą. Organizując ten wstępny etap informacyjny przed właściwą debatą Zespołu zadaniowego, dyrektor RDLP w Krakowie świetnie wyczuł oczekiwania społeczne i wyszedł im naprzeciw – dodała.

Pracownicy nadleśnictw - w tym nadleśniczowie, ich zastępcy oraz pracownicy merytoryczni zajmujący się edukacją leśną, omówili szczegółowo zadania ustawowe realizowane przez nadleśnictwa oraz odpowiadali na pytania dotyczące specyfiki lasów tych nadleśnictw.

Przekazane informacje unaoczniły, że ostatnie ćwierć wieku zaowocowało wielkim skokiem w rozwoju infrastruktury turystyczno-edukacyjnej w Lasach Państwowych wspierającej bezpieczne, ciekawe, edukujące i rozwijające spędzanie wolnego czasu przez człowieka. Ścieżki i wiaty edukacyjne, polany leśne służące organizacji spotkań, wieże widokowe, trasy rowerowe, biegowe, konne, oraz wiele innych form udostępniania lasu np. projekt dla miłośników bushcraftu i surviwalu „Zanocuj w lesie” powstały, aby leśnicy mogli jak najlepiej realizować zadania z zakresu funkcji społecznych lasu. 

W Małopolsce szczególnie to widać na przykładzie nadleśnictw zarządzających lasami położonymi nieopodal Krakowa. Tutaj funkcje społeczne lasu traktowane są już od dwóch dekad bardzo poważnie i priorytetowo – także odpowiedzialność za przebywających w lasach turystów.

Przedstawiciel komendanta Szkoły Aspirantów PSP zwracał uwagę na sprawy związane z bezpieczeństwem lasu i bezpieczeństwem turystów (np. dalsze wspólne szkolenia strażaków i leśników, działania przeciwpożarowe, usuwanie niebezpiecznych drzew przy szlakach turystycznych), w sytuacji wzmożonego ruchu turystycznego. Na ten element zwracali także uwagę przedstawiciele wojskowości.

Przedsiębiorcy prowadzący Zakłady Usług Leśnych byli zaniepokojeni wizją ewentualnego podjęcia nagłych decyzji o zaniechaniu prowadzenia gospodarki leśnej. To spowodowałoby ich wykluczenie z rynku pracy, zamknięcie działalności firm, pozbawienie wielu ludzi w terenie miejsc pracy. Zwracali uwagę, że taka tendencja byłaby również niekorzystna dla samych lasów, bo „ktoś musi w nich pracować”. Tymczasem może dojść do takiej sytuacji, że w lasach nie będzie miał kto pracować. – Ludzie wolą wyjechać za granicę, zarabiać i niczym się nie martwić – mówili. 

Spotkania unaoczniły również, jak wielkie są różnice w lasach otaczających Kraków i jak zróżnicowane problemy. Szczególnie było to widać na przykładzie Puszczy Niepołomickiej zarządzanej przez Nadleśnictwo Niepołomice i lasów Nadleśnictwa Miechów.

Puszcza Niepołomicka jest zwartym kompleksem leśnym, który zaspokaja wiele potrzeb społecznych mieszkańców Krakowa, Bochni, Wieliczki, Niepołomic. Zajmuje powierzchnię ok. 10.5 tys. ha.

Kiedyś mocno eksploatowana przez zaborców, potem przez okupanta niemieckiego, następnie przez socjalistyczną gospodarkę nakazową, aby dopiero na początku lat 90. XX wieku, po reformie LP i przyjęciu w 1991 r. Ustawy o lasach, leśnicy mogli przejść do realizacji zrównoważonej gospodarki leśnej. Od tamtej pory puszcza rozwija się z zachowaniem równowagi funkcji przyrodniczych, gospodarczych i społecznych. Ostatnie lata wyraźnie pokazały, że potrzeby społeczne wobec lasu zmieniają się.

Już dziś Puszcza Niepołomicka jest lasem zatłoczonym, poddanym ogromnej presji człowieka, który chce w niej wypoczywać – chodzić, biegać, jeździć na rowerze, jeździć konno, kontemplować estetykę lasu - fotografować, malować, odpoczywać w ciszy drzew. Od kilku lat osoby odwiedzjące puszczę z przekąsem mówią – „ruch tutaj jak na Floriańskiej w Krakowie”. I nie ma w tym obrazowym stwierdzeniu cienia przesady.

Ostatnie lata to czas „obmurowania” puszczy budownictwem jednorodzinnym. Zniknęły łąki i pola wokół puszczy, na których żerowała i wypoczywała zwierzyna, zniknęły naturalne korytarze migracyjne, zwierzyna ma coraz mniejsze pole do życia - puszczę otoczył mur ludzkiej betoniarni, jak nazywa się dzisiaj współczesne budownictwo.

Puszcza Niepołomicka skrywa wspaniałe zasoby przyrodnicze starorzecza o bogatym zbiorowisku roślin związanych z siedliskami wodnymi i bagiennymi, pozostałościami po dawnej puszczy, starodrzewami dębowymi z udziałem lipy i sosny w wieku 120-210 lat, ekosystem grądu z unikalnym starodrzewem o cechach puszczańskich. Jest chroniona wieloma dokumentami; Obszar Natura 2000 – Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Puszcza Niepołomicka”, 3 specjalne Obszary Ochrony Siedlisk; rezerwaty przyrody podlegające ochronie ścisłej lub częściowej – 6 rezerwatów chroni najcenniejsze zachowane fragmenty leśne; pomniki przyrody. Na terenie Nadleśnictwa Niepołomice uznano 33 pomniki przyrody, wszystkie to olbrzymie, piękne bardzo stare drzewa: 14 dębów szypułkowych, 8 dębów bezszypułkowych, 6 lip drobnolistnych.

- Czy fragmenty lasów niepołomickiej puszczy będą przeistaczać się na wzór parków miejskich? Czy może raczej należałoby je chronić przed człowiekiem, kanalizować ruch turystyczny na ile to tylko możliwe ograniczając ingerencję w głąb lasu? – również  takie pytania stawiali uczestnicy spotkania.

Nadleśnictwo Miechów charakteryzuje się dużym rozproszeniem kompleksów leśnych i małą lesistością (9,5 proc.). Ta jednostka Lasów Państwowych zarządza lasami położonymi na terenie 5 powiatów i 21 gmin, na obszarach typowo rolniczych, na których lasy przetrwały tylko w mniejszych lub większych fragmentach. Jest ich ok. 11 605  ha. W drzewostanach  dominuje dąb, buk, sosna, modrzew.

Kompleksy leśne mają charakter gospodarczy, ale i tutaj nie brakuje pięknych lasów i polan leśnych - stąd Parki Krajobrazowe (Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych), Obszary Chronionego Krajobrazu, Obszar Natura 2000, czy 10 rezerwatów przyrody. W ostatniej dekadzie powstały obiekty infrastruktury edukacyjno-turystycznej służące  człowiekowi. Wychodząc naprzeciw potrzebom i presji człowieka od lat 90. XX wieku trwa systematyczne rozbudowywanie infrastruktury w miejscach szczególnie często odwiedzanych przez miłośników leśnego wypoczywania.

Powstały punkt edukacyjny i ścieżka edukacyjna „Pomocnik leśnika” w leśnictwie Goszcza, Izba edukacji leśnej przy siedzibie Nadleśnictwa Miechów, ścieżka przyrodniczo-leśna „Chrusty” są miejscami szczególnie często odwiedzanymi przez turystów i uczniów szkół podstawowych i średnich.

Podczas dyskusji zwracano także uwagę na bardzo trudny obecnie temat, budzący wiele skrajnych emocji -  łowiectwo. Dla jednych to niedopuszczalne zabijanie zwierzyny, dla drugich naturalny, niezbędny w życiu lasu element ochrony środowiska przyrodniczego. Podkreślano, że zwierzyna w stanie wolnym jest dobrem ogólnonarodowym, jest własnością Skarbu Państwa. Gospodarka łowiecka musi być integralną częścią gospodarki leśnej, a zwierzęta składową częścią ekosystemu leśnego. Podczas dyskusji podkreślano, że zadaniem leśników i myśliwych prowadzących gospodarkę łowiecką jest stwarzanie najlepszych warunków do bytowania zwierząt oraz łagodzenie konfliktów pomiędzy zwierzyną leśną i gospodarką prowadzoną przez człowieka. Zwracano uwagę na coraz częstsze przypadki pojawiania się zwierząt w siedzibach ludzkich (duże i mniejsze miasta), oraz rodzące się z tego konsekwencje, w tym zagrożenia.

Omawiając wątki łowieckie zwracano uwagę na walory kulturowe lasu. Przypomniano, że zwierzyna odławiana w Puszczy Niepołomickiej w XV wieku była spławiana Wisłą, aby powiększać zapasy żywnościowe na wypadek wojen i podczas prowadzonych konfliktów.  

Zwrócono także uwagę na konieczność zagospodarowania „armii” 130 tys. myśliwych, którzy mają wiedzę i doświadczenie terenowe oraz mają duże ilości sztuk różnego typu broni palnej, w  tym broni wyborowej.

- Las jest jak człowiek, niby ten sam gatunek, ale każdy inny – żartują miłośnicy leśnych ostępów. Wrześniowa debata o lasach społecznych wokół miasta Kraków w ramach Zespołu zadaniowego zapowiada się interesująco.