W ramach ogólnopolskiej akcji sadzenia drzew pn. „Lasy na nowe 100-lecie” leśnicy i przedstawiciele wielu grup społecznych sadzą drzewa. W lasach nieopodal Krakowa, na terenie Nadleśnictwa Krzeszowice, za szpadle chwycili doświadczeni leśnicy, pracownicy Zakładów Usług Leśnych, adepci sztuki leśnej - studenci Wydziału Leśnego UR w Krakowie, przedstawiciele seniorów z Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Krzeszowicach, liderzy organizacji pozarządowych, młodzież z Zespołu Szkół i Placówek pn. „Centrum dla Niewidomych i Słabowidzących w Krakowie, przedstawicielki Kola Gospodyń Wiejskich z Tenczynka. Byli także myśliwi z kół łowieckich.

Studenci z Sekcji Dokumentacji Fotograficznej Koła Naukowego Leśników UR dokumentowali wydarzenie dla potrzeb edukacji i komunikacji. Podczas akcji w Leśnictwie Tenczynek, w oddziale 196 f, posadzono ponad 800 drzew, w tym 150 szt. sadzonek trześni ptasiej.

Poznawanie leśnej sztuki

Sadzeniu towarzyszył „przyspieszony” kurs inżynierii leśnej, wyjaśniający na czym polega podstawowa nauka leśna, czyli hodowla lasu, w jakim celu prowadzi się zmiany składów gatunkowych w lasach, jak planuje się nasadzenia, skąd pochodzą sadzonki. Goście zadawali wiele bardzo konkretnych pytań i oczekiwali merytorycznych odpowiedzi.

Zwracano uwagę na bardzo ważne aspekty leśnej dziedziny. Podkreślano, że lasy to wspólne dobro i dziedzictwo wszystkich Polaków, powierzone w zarząd leśnikom z Lasów Państwowych. To dobro zwane „srebrami rodowymi” przynosi  polskiej gospodarce (w zależności od szacunków), od 2 do 4% PKB.

Tegoroczne obchody Międzynarodowego Dnia Lasów odbywały się pod hasłem „Lasy i żywność”. Zwracano uwagę, że lasy dostarczają nam mnóstwo naturalnych, zdrowych produktów – od dzikich owoców, grzybów i orzechów, po miód i dziczyznę.

- Obraz leśników zajmujących się jedynie pozyskiwaniem drewna nie odpowiada faktycznej pracy w lesie i rzeczywistym zadaniom realizowanym w związku z wyzwaniami zrównoważonej gospodarki leśnej. Tam, gdzie drzewa pozyskujemy, tam sadzimy nowe pokolenie lasu lub wspieramy odnawianie się go w naturalny sposób -  mówi Kordian Habel, Inżynier Nadzoru w Nadleśnictwie Krzeszowice.  

Odnowienia, zalesienia…

Polskie lasy są coraz bardziej różnorodne gatunkowo, co zwiększa ich odporność i hartuje na okresy ograniczonego dostępu do wody, czy niebezpieczne zjawiska atmosferyczne.

- Zalesienia prowadzimy na gruntach, gdzie wcześniej lasu nie było. Najczęściej są to grunty kupowane przez Lasy Państwowe od rolników. Odnowienia prowadzimy tam, gdzie zostało pozyskane drewno i trzeba wprowadzić nowe pokolenie lasu. Ustawowym obowiązkiem leśników jest odnowienie lasu w ciągu 5 lat, chociaż zazwyczaj nowe pokolenie lasu sadzone jest dużo wcześniej – wyjaśnia K. Habel.

W 2024 roku leśnicy odnowili niemal 62,7 tys. ha lasów,  blisko 20 proc. tej powierzchni stanowią odnowienia naturalne. Nim las odnowi się silami natury, często kluczowe znaczenie ma odpowiednie przygotowanie gleby, nie zawsze z wykorzystaniem ciężkiego sprzętu mechanicznego. To pokazuje, jak ważne jest łączenie nowoczesnych metod leśnych z naturalnymi procesami ekosystemowymi.

Akcja „Lasy na nowe 100-lecie” to nie tylko sadzenie drzew, ale również integralny element działalności informacyjnej i edukacyjnej Lasów Państwowych. Spotkania przy sadzeniu lasu mają przybliżyć wielu grupom społecznym tematykę zrównoważonej gospodarki leśnej oraz uświadomić ogromne znaczenie lasów dla bezpieczeństwa kraju.

Sadzenie lasów to inwestycja w przyszłość Polski. Pozwala na poznanie się, naukę, budowanie wzajemnego zaufania i szacunku do siebie. Trzeba rozproszyć kilka mitów, które stworzyły mur pomiędzy leśnikami a społeczeństwem. Odnowienia lasów na każdej powierzchni, z której drzewa pozyskano są priorytetem Lasów Państwowych.

- Dzięki akcji „Lasy na nowe 100-lecie” chcemy jeszcze mocniej podkreślić znaczenie lasów dla środowiska, gospodarki i społeczeństwa. Zapraszamy wszystkich do wspólnego sadzenia drzew – to inwestycja w przyszłość Polski – powiedział Witold Koss, Dyrektor Generalny Lasów Państwowych inaugurując ogólnopolską akcję.

Opinia eksperta z Nadleśnictwa Krzeszowice

mgr inż. Kordian Habel, inżynier nadzoru

Co zdecydowało, że na sadzenie lasu w ramach ogólnopolskiej akcji  „Lasy na nowe 100-lecie” wybrano teren w Leśnictwie Tenczynek?

- To tutaj, latem 2022 roku przyroda dokonała dużych zniszczeń. Silne porywy wiatru bardzo poważnie uszkodziły główny drzewostan i to w kilku miejscach. Rozproszony charakter szkód nie ułatwiał dokładnej identyfikacji wszystkich zniszczeń i zagospodarowania. Na ratunek przyszła nowa technologia; naloty dronów i wykorzystanie zdjęć. Zobrazowanie fotogrametryczne pozwoliło nam zaplanować prace na kolejne miesiące i lata. Uporządkowanie połamanych drzew stało się sprawne i szybkie również dlatego, że wykorzystano drony do „namierzenia” mniejszych luk spowodowanych upadkiem drzew po wichurze. W czasie tych prac udrożniono i uporządkowano również drogi i trasy spacerowe.

Dlaczego drzewa tak łatwo poddały się sile wiatru?

- Jedną z przyczyn, która ułatwiała drzewom Leśnictwa Tenczynek przewracanie się w czasie wichury, było podmokłe siedlisko. Wysoki stan wody - typowy dla tego terenu spowodował, że system korzeniowy sosen tutaj rosnących nie był typowo palowy, ale uformował się w kształt „talerza płaskiego”.

W otoczeniu miejsca sadzenia występują siedliska borowe, wilgotne. Decyzja o ponownym wprowadzeniu  sosny i posadzeniu nowej uprawy był konsekwencją nabytych doświadczeń. Otóż, od czasu usunięcia szkód po silnym wietrze do chwili obecnej, jakość i ilość naturalnego obsiewu gatunków drzew spodziewanych była słaba (niezadawalająca).

Zbyt mała ilość naturalnie obsianej sosny może być wynikiem np. słabych lat nasiennych tego gatunku oraz zbyt dużej konkurencji roślinności zielnej wobec pojawiającego się odnowienia sosnowego.

Czyli można powiedzieć, że nowe siewki sosen przegrywały konkurencję „o życie”?

- Tak, przegrały w walce o dostęp do światła i pokarmu z innym gatunkiem. Nie poradziły sobie np. z wytrzymałą, agresywną byliną tworzącą zwarte kępy, należącą do rodziny sitowatych (sit skupiony), rosnącą do 1 metra wysokości.

Jaki las wyrośnie tutaj za kilka dekad?

- Do składu nowej uprawy włączyliśmy pojawiające się odnowienie naturalne brzozy.
W celu zwiększenia różnorodności biologicznej przyszłego lasu posadziliśmy w ramach akcji 150 szt. trześni ptasiej, jako gatunku biocenotycznego. Spodziewamy się, że za kilka dekad powstanie w tych miejscach najpierw młodnik, a później las o grubszych pniach drzew, który będzie zróżnicowany gatunkowo i wiekowo. Pośród sosen - jako gatunku głównego, będą pojedynczo lub grupowo rosły brzozy, a przy drogach trześnie ptasie.

Mamy nadzieję, że blizna po szkodach od silnego wiatru z 2022 roku, już za kilka lat nie będzie taka duża, a powstające w wyniku świadomego działania leśników drzewostany będą odporniejsze i stabilniejsze.